Podpisanie przez pracownika klauzuli o zakazie konkurencji pociąga za sobą określone konsekwencje. Co zawiera dokładnie taka klauzula i na ile ogranicza ona swobodę zatrudnionego – o tym piszemy poniżej.

Czym jest klauzula o zakazie konkurencji?

Klauzula o zakazie konkurencji zobowiązuje pracownika do niepodejmowania działalności konkurencyjnej wobec firmy, z którą ten ma umowę. Określa również szczegółowo zakres tej działalności. Bywa integralną częścią umów o pracę lub umów cywilnoprawnych, ale może też przyjąć formę osobnego dokumentu. Ważne, aby miała postać pisemną – ustne porozumienie nie ma mocy prawnej.

Podstawa prawna klauzuli o zakazie konkurencji

Podstawę prawną klauzuli o zakazie konkurencji stanowią art. 1011 oraz 1012 Kodeksu pracy, zgodnie z którymi pracodawca ma prawo żądać od zatrudnionego ścisłej poufności co do informacji, które mogłyby przynieść temu pierwszemu szkodę, gdyby zostały ujawnione poza siedzibą firmy. Warto podkreślić, że zakaz może obowiązywać również po rozwiązaniu umowy, jeśli tylko pracownikowi zostanie przyznane odszkodowanie z tego tytułu.

Co zawiera klauzula o zakazie konkurencji?

Klauzula o zakazie konkurencji zawiera szczegółowe informacje dotyczące:

• zakresu działalności konkurencyjnej,
• okresu obowiązywania klauzuli,
• ewentualnego odszkodowania, jakie zostałoby przyznane pracownikowi w związku z niepodejmowaniem pracy w przedsiębiorstwach konkurencyjnych.

Konsekwencje złamania zakazu konkurencji

Jeśli pracownik łamie zakaz mimo pisemnego zobowiązania się do niepodejmowania działalności konkurencyjnej, naraża się na duże koszty związane z odszkodowaniem, którego w takiej sytuacji ma prawo domagać się od niego przełożony. Wysokość tego odszkodowania jest równa trzykrotności wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika z tytułu zawartej umowy. Jeśli niedozwolona działalność podjęta mimo zakazu jest ewidentnie sprzeczna z interesami firmy, pracodawca ma prawo rozwiązać umowę bez wypowiedzenia. Wzmianka o działalności na rzecz konkurencji w świadectwie pracy jest poważnym obciążeniem dla zatrudnionego, ponieważ z takim świadectwem na pewno będzie mu trudno znaleźć dobrą posadę.

Czy klauzula o zakazie konkurencji może przestać obowiązywać przed terminem?

Tak, jeśli przyczyny ustanowienia zakazu staną się nieważne (co ma miejsce np. wtedy, kiedy pracodawca sam ujawni ukrywane informacje) albo jeśli pracodawca nie wypłaca pracownikowi odszkodowania po rozwiązaniu umowy lub robi to nieregularnie.

Czy pracownik jest zobowiązany do podpisania klauzuli o zakazie konkurencji?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należałoby powołać się na art. 100 § 2 pkt 4 k. p., zgodnie z którym do podstawowych obowiązków pracownika należy m. in. dbałość o zakład pracy. Pociąga ona za sobą lojalność wobec pracodawcy oraz współpracowników. Pracodawca ma więc prawo oczekiwać od zatrudnionego zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie wiązałoby się z negatywnymi konsekwencjami dla firmy, jak również niepodejmowania działalności konkurencyjnej. Jeśli pracownik bądź osoba starająca się o pracę w danym przedsiębiorstwie nie wyrazi zgody na podpisanie klauzuli, pracodawca może wypowiedzieć umowę lub też w ogóle jej nie zawierać.